เรื่องที่ 3 ขนธรรมเนียมประเพณีไทย
ชาติไทยมีขนบธรรมเนียมประเพณีอันงดงาม สร้างสรรค์ขึ้นโดยบรรพบุรุษไทยและถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นมาอย่างยาวนนาน จนกลายมาเป็นเอกลักษณ์ของชาติ ที่เชื่อมความรู้สึกของชาวไทยทุกคนให้ตระหนักว่า “เราคือคนไทยด้วยกัน” การมีขนบธรรมเนียมประเพณีเป้็นของตนเอง นับเป็นสิ่งน่าภาคภมิใจ ควรแก่การศึกษาเรียนรู้และอนุรักษ์สืบสาน ตลอดจนพัฒนาให้สอดคล้องกับยุคสมัย โดยไม่ทิ้งรากเหง้้าเดิม เพราะนอกจากจะสามารถดำรงไว้ซึ่งเอกลักษ์อันดีงามของชาติแล้ว ยังสามารถสืบสานวัฒนธรรมไทยให้คนรุ่นหลังได้ปฎิบัติตามอย่างถูกต้อง
- ประเภทของขนบธรรมเนียมประเพณีไทย ขนบธรรรรมเนียมประเพณี หมายถึง ความประพฤติที่คนกลุ่มหนึ่งกำหนดขึ้น และยึดถือเป็นแบบแผนปฎิบัติสืบเนื่องกันมา จนเป็นอัตลักษณ์ของคนกลุ่มนั้น จำแนกได้ดังนี้
- จารีตประเพณี เป็นข้อปฎิบัติให้คนในสังคมทำตาม หากผู้ใดฝ่าฝืนจะถือเป็นคนผิดบาป เช่น
- ลูกต้องเลี้ยงดู พ่อแม่ เมื่อท่านเจ็บไข้หรือยามแก่ชรา
- ห้ามญาติพี่น้องแต่งงานหรืออยู่กินเป็นสามีภรรยากัน
- ขนบประเพณี เป็นประเพณีที่วางระเบียบพิธีการไว้อย่างชัดเจน หรือเป็นที่รู้กันว่าควรประพฤติปฎิบัติอย่างไร เช่น
- การประกอบงานบุญพิธีอุปสมบท แต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ เป็นต้น
- การประกอบพิธีไหว้ครู ทำขวัญข้าว บวงสรวงเทพเทวาอารักษ์ เป็นต้น
- ธรรมเนียมประเพณี เป็นข้อปฎิบัติเกี่ยวกับเรื่องธรรมดาสามัญ ไม่มีข้อบังคับว่าต้องปฎิบัติ แต่ถ้าไม่ปฎิบัติอาจถูกตำหนิ หรือถูกติฉินนินทาได้ เช่น
- การยกมือไหว้ผู้ใหญ่
- การสวมชุดดำไปร่วมงานศพ เป็นต้น
- การปฎิบัติตนตามขนบธรรมเนียมประเพณีไทย ขนบธรรมเนียมประเพณีไทยมีอยู่เป็นจำนวนมาก และถือปฎิบัติกันมาเป็นเวลาช้านาน ขนบประเพณีบางอย่างถือปฎิบัติกันเฉพาะถิ่น เรียกว่า ขนบธรรมเนียมปีะเพณีท้องถิ่น เช่น ประเพณีปอยส่างลองในภาคเหนือ ประเพณีผีตาโขนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประเพณีโยนบัวในภาคกลาง ประเพณีชักพระในภาคใต้ เป็นต้น จากความหลาหหลายของขนบธรรมเนียมประเพณีไทย จึงนำขนบธรรมเนียมประเพณีที่พบเห็นโดยทั่วไปในทุกภูมิภาค และเกี่วข้องกับวิถีชีวิตของคนไทยอย่างใกล้ชิด มาแสดงเป็นตัวอย่าง เพื่อให้เห็นแนวทางการปฎิบติตนที่ถูกต้องเหมาะสม ดังนี้
- การต้อนรับแขก เป็นธรรมเนียมไทยแท้แต่โบราณ ใครมาถึงเรือนชานต้องต้อนรับ คำกล่าวข้างต้น แสดงให้เห็นความสำคัญของการต้อนรับผู้มาเยือน ซึ่งมีแนวทางปฎิบัติดังนี้
- จัดเตรียมสถานที่ต้อนรับแขก อาจเป็นห้องรับแขก ห้องนั่งเล่น หรือเฉลียงก็ตามตามความเหมาะสม แต่มีหลักสำคัญคือ ต้องจัดสถานที่ต้อนรับที่ดีที่สุดเท่าที่จะพึงจัดได้
- ออกไปต้อนรับแขก เจ้าบ้านต้องต้อนรับแขกด้วยใบหน้ายิ้มแย้มยินดี และกล่าวคำเชื้อเชิญให้แขกเข้ามานั่งพักผ่อนในสถานที่จัดเตรียมไว้
- นำเครื่องดื่มมาต้อนรับแขก นำน้ำดื่มหรือเครื่องดื่ม ที่เตรียมไว้มาต้อนรับ เพื่อให้แขกดับกระหาย หรือบรรเทาความเหนื่อยล้าจากการเดินทาง
- ระหว่างสนทนากับแขก ไม่ควรเหลือบดูนาฬิกา หรือแสดงอาการลุกลี้ลุกลน เพราะจะทำให้แขกเข้าใจว่า เจ้าบ้านมีกิจธุระรีบด่วน หากมีกิจธุระจำเป็นให้กล่าวคำขอโทษ และชี้แจงเหตุและผลให้แขกทราบ
- เมื่อแขกขอลากลับ เจ้าบ้านต้องตามออกไปส่งในระยะพอสมควร อาจกล่าวเชื้อเชิญให้แขกมาเยี่ยมเยียนในโอกาสหน้า หรือกล่าวให้แขกเดินทางกลับโดยสวัสดิภาพ
- ประเพณีบวชนาค การปฎิบัติที่เหมาะสมในการไปร่วมงานพิธีอุปสมบท ควรปฎิบัติดังนี้
- การแต่งกายไปร่วมงงาน ควรสวมชุดสุภาพเหมาะสม เช่น เช่นสวมใส่ชุดผ้าไทย หรือชุดที่สุภาพเรียบร้อย เลือกสีเสื้อผ้าที่สดใสเหมาะกับงานบุญ สวมใส่สบาย
- ทักทายเจ้าภาพ ควรทักทายหรือพูดกับเจ้าภาพ หรือนาค อาจกล่าวแสดงความชื่นชมยินดี ตามความเหมาะสม แต่ไม่ควรชวนคุยนาน เพราะเจ้าภาพต้องต้อนรับแขกท่านอื่นด้วย
- ระหว่างการประกอบพิธีอุปสมบท เป็นขั้นตอนในการประกอบพิธีกรรม ซึ่งมีพระสงฆ์เข้ามาเกี่ยวข้อง ผู้เข้าร่วมพิธีควรสำรวมกาย วาจา และใจ ไม่แสดงกิริยามารยาทที่ไม่เหมาะสม
- เสร็จพิธี แขกควรลาเจ้าภาพกลับ และแสดงความมีน้ำใจด้วยการแสดงความพร้อมในการให้ความช่วยเหลือ หากมีการจัดการอื่นๆในโอกาสต่อไป
- แนวทางการอนุรักษ์์ สืบสาน และเผยแพร่ขนบธรรมเนียมประเพณีไทย การอนุรักษ์สืบสาน และถ่ายทอดธรรมเนียมประเพณีไทย เพื่อให้คงอยู่คู่สังคมไทยสืบไป สามารถปฎิบัติได้ ดังนี้
- ศึกษาค้นคว้าเกี่วกับขนบธรรมเนียมประเพณีไทย ช่วยให้ทราบความหมาย คุณค่า ความสำคัญและแนวทางปฎิบัติตน ซึ่งความรู้ที่ได้ จะเป็นพื้ฐานนำไปสู่การปฎิบัติที่ถูกต้อง และสามารถถ่ายทอดให้ผู้อื่นปฎิบัติตามได้อย่างเหมาะสม
- สร้างทัศนคติและสำนึกในหน้าที่ ด้วยการสร้างความตระหนักว่า ทุกคนในชาติ มีหน้าที่ในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษาและสืบสานขนบธรรมเนียมประเพณีไทยให้คงอยู่คู่สังคมไทยสืบไป
- รณรงค์ให้ประชาชนและภาคเอกชนตระหนักในความสำคัญ โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์และสืบสานขนบธรรมเนียมประเพณีไทย และสนับสนุนการจัดกิจกรรมส่งเสริมวัฒนธรรมไทย
คำนี้อ่านว่าอะไรคะเห้ง้า
ตอบลบเหง้า ค่ะ
ลบ